اگر به روز با اخبار فناوری هستید، حتماً مطلع هستید که در چند ماه اخیر بسیار نادر است که روزی خبری درباره هوش مصنوعی مولد یا GhatGPT منتشر نشود. در ماه‌های اخیر، صحبت های زیادی درباره هوش مصنوعی در حال حاضر وجود دارد و همه تمایل دارند به نحوی از قابلیت های بالقوه این فناوری بهره مند شوند.
کارآفرینان می خواهند شرکت های هوش مصنوعی راه اندازی کنند؛ مدیران اجرایی شرکت ها نیز تمایل به استفاده از قابلیت های آن در کسب و کارهای خود دارند؛ سرمایه گذاران نیز علاقه دارند در این حوزه سرمایه گذاری کنند. مدافعان قدرت مدل های زبانی بزرگ معتقدند که هوش مصنوعی مولد توانایی های گسترده ای دارد و این مدل ها پیش از این توانایی خود را در تقویت عملکرد فردی نشان داده اند.
آیا هوش مصنوعی مولد برای کسب‌وکار یک معجزه است؟
آیا هوش مصنوعی مولد برای کسب‌وکار یک معجزه است؟
قبل از پاسخ به این سؤال، اجازه دهید یک سؤال مهم دیگر مطرح کنم. آیا شرکت‌ها (بزرگ یا کوچک) که تاکنون در فرایند ایجاد مدل‌های زبانی بزرگ شرکت نکرده‌اند، می‌توانند به سمت بهره‌برداری از قدرت هوش مصنوعی مولد (GPT-3 و مشابه آن) سرمایه‌گذاری کنند؟
متأسفانه بین استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ در زمینه بهبود عملکرد شخصی و استفاده از آن‌ها برای افزایش سود تجاری، مثل استفاده از این مدل‌ها در ایجاد راهکارهای نرم‌افزاری تجاری، فاصله زیادی وجود دارد و بهره‌برداری از توانایی‌های این فناوری برای اهداف تجاری بسیار چالش‌برانگیزتر از آنچه به‌نظر می‌رسد، است؛ به عنوان مثال، ایجاد یک چت‌بات با استفاده از GPT-4 زمان زیادی را می‌طلبد و ایجاد یک چت‌بات تنها هزینه‌های قابل توجهی دارد؛ البته این فقط یک مثال است که به خوبی فرصت‌های موجود برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی مولد در حوزه کسب‌وکار را نشان می‌دهد و همچنین چالش‌هایی که پیش روی این مسیر قرار دارد.
| بیشتر بخوانید :ChatGPT چه مشاغلی را می‌تواند نابود کند؟ |
انتظارات حوزه کسب‌وکار از هوش مصنوعی
امروزه فناوری جزئی از بخش ناجدایی‌پذیر کسب‌وکار است. وقتی یک سازمان از یک فناوری جدید استفاده می‌کند، انتظار دارد که این فناوری به بهبود عملکرد عملیاتی کمک کند و باعث ایجاد نتایج تجاری بهتر شود. همین انتظار برای هوش مصنوعی (بدون در نظر گرفتن نوع آن) نیز وجود دارد. اما موفقیت یک کسب‌وکار تنها به فناوری وابسته نیست. روشن است که بدون در نظر گرفتن پدیده پیدایش هوش مصنوعی و ابزارهای مانند GhatGPT، یک کسب‌وکار که به خوبی مدیریت می‌شود، همیشه موفق خواهد بود و در عوض، یک کسب‌وکار با مدیریت ضعیف، همیشه با مشکلات روبرو خواهد شد.
بهره‌برداری مؤثر تجاری از هوش مصنوعی همانند پیاده‌سازی هر راهکار نرم‌افزاری تجاری دیگر، نیازمند در نظر گرفتن دو اصل اساسی است؛ به طور اول، فناوری باید به گونه‌ای عمل کند که بتواند زمینه‌ساز ایجاد ارزش تجاری قابل قبول و مورد انتظار باشد و به طور دوم، سازمانی که از این فناوری استفاده می‌کند، باید به درستی مدیریت کند.
چرخه تکامل هوش مصنوعی و سرخوردگی آن
چرخه تکامل هوش مصنوعی و سرخوردگی آن
هوش مصنوعی نیز همانند هر فناوری دیگری در چرخه روندهای گارتنر (Gartner hype cycle) در حال تکامل است. چرخه روندهای گارتنر به تحول یک فناوری جدید ارتباط دارد و شامل پنج مرحله زیر است:
مرحله زنجیره‌ی هیاهوی گارتنر:
- تحریک فناوری یا Technology Trigger (در این مرحله، فناوری جدید ظاهر می‌شود و توجه عموم را به خود جلب می‌کند.)
- اوج انتظارات منفوخ شده یا Peak of Inflated Expectations (در این مرحله، شوق استفاده از فناوری جدید افزایش می‌یابد و سطح انتظارات از حد واقع‌بینانه بیشتر می‌شود.)
- دام سرخوردگی یا Trough of Disillusionment (در این مرحله، ناامیدی مردم از فناوری باعث کاهش توجه و در نهایت بی‌توجهی به آن می‌شود؛ تجربه استفاده از فناوری با شکست مواجه می‌شود و به تدریج سرمایه‌گذاری در آن کاهش می‌یابد، با این حال در برخی موارد، سرمایه‌گذاری تنها در صورت جلب رضایت افراد یا سازمان‌های جدید به ادامه می‌پیوندد.)
- دام روشنگری یا Slope of Enlightenment (در این مرحله، نمونه‌های بیشتری ارائه می‌شود که نشان می‌دهند چگونه فناوری می‌تواند برای کسبوکارها منافع زیادی داشته باشد؛ این مثال‌ها باعث رفع ابهامات موجود درباره فناوری و افزایش آگاهی عمومی می‌شوند. در این مرحله، نسل‌های جدیدتری از فناوری توسط ارائه‌دهندگان عرضه می‌شود و تعداد سازمان‌هایی که برای آزمایش فناوری سرمایه‌گذاری می‌کنند، افزایش می‌یابد؛ با این حال، شرکت‌های محتاط هنوز هم با احتیاط عمل می‌کنند.)
- همواره‌سازی بهره‌وری یا Plateau of Productivity (در این مرحله، استفاده گسترده از فناوری آغاز می‌شود و معیارهای لازم برای پایداری یا عدم پایداری آن واضح‌تر می‌شوند. فرآیند گسترش کاربرد فناوری در بازارهای مختلف به پایان می‌رسد و اگر فناوری جدید بتواند از حوزه‌های محدودیت‌های معمول فراتر رود و موقعیت خود را در بازارهای بیشتر تثبیت کند، در آینده همچنان رشد خواهد کرد.)
هوش مصنوعی فاصله زمانی زیادی از ظهور خود گذشته و قرار است در مرحله شیب سرخوردگی قرار بگیرد؛ زیرا توانایی‌های آن توسط عموم مردم با استفاده از ابزارهایی مانند GhatGPT قابل دسترسی است. این فناوری از مرحله اوج انتظارات متورم نیز عبور کرده است.
شیب سرخوردگی به دلایلی همچون ناکارآمدی و نابالغ بودن فناوری ایجاد می‌شود. این دو عامل می‌توانند در مرحله شیب سرخوردگی هوش مصنوعی، باعث ناامیدی کارآفرینان، مدیران و سرمایه‌گذاران شوند. در صورتی که فرد یا سازمانی در مورد این دو عامل آگاهی نداشته باشد، چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در حوزه کسب‌وکار را زیر سؤال می‌برد و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه این فناوری به طور مناسب استفاده نخواهد کرد.
تعیین سطح فعالیت‌های مختلف توسط هوش مصنوعی
در حال حاضر میلیون‌ها نفر از ابزارهای هوش مصنوعی برای انجام تسک‌های مختلف درگیری می‌کنند؛ از به دست آوردن اطلاعات تا کدنویسی. به نظر می‌رسد که این فناوری سطح فعالیت در حوزه‌های گوناگون کسب و کار را تعیین می‌کند؛ هر فردی می‌تواند از این فناوری استفاده کند و انگلیسی به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی جدید تبدیل می‌شود.
این واقعیت برای برخی موارد خاص در حوزه تولید محتوا (مثل بازاریابی محتوا و کپی‌رایتینگ) نیز صدق می‌کند. همچنین، هوش مصنوعی متمرکز بر فهم زبان طبیعی (NLU) و تولید زبان طبیعی (NLG) است.
با توجه به ماهیت هوش مصنوعی، این فناوری برای انجام برخی وظایف با چالش‌هایی مواجه می‌شود و نیازمند دانش در زمینه دامنه مربوطه (مثلاً دانش تخصصی در یک حوزه خاص) است.
به همین ترتیب، تخصصی‌های دارای دانش دامنه نیز به طور کامل با حوزه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی آشنا نیستند یا نمی‌توانند کارکرد AI مولد را درک کنند؛ به عنوان مثال، آن‌ها نمی‌دانند چگونه GhatGPT می‌تواند به سرعت پاسخ‌های مرتبط با جستجوهای صوتی را ارائه دهد و یا در مورد کاربرد برنامه‌نویسی هوش مصنوعی برای برنامه‌نویسی نرم‌افزار، دانش کافی ندارند.
پیشرفت سریع و رقابت شدید در زمینه‌های هوش مصنوعی، باعث تفسیر مدل‌های زبانی پایه می‌شود و این مدل‌ها به تدریج به محصولات پراستفاده تبدیل می‌شوند. مزیت رقابتی راهکارهای تجاری ساخته شده توسط مدل‌های زبانی بزرگ در جای دیگری مشخص می‌شود؛ یا در مالکیت داده‌های اختصاصی خواص دارای ارزش بالا و یا در تسلط یافتن در یک حوزه دانشی خاص.
احتمالاً کسبوکارها زودتر از سایر افراد به چنین دانش خاصی دست پیدا کرده‌اند؛ البته با این‌وجود ممکن است هنوز از سیستم‌های قدیمی استفاده کنند و همین امر مانع استفاده آن‌ها از هوش مصنوعی مولد می‌شود.
تازه‌کاران هم می‌توانند از صفر تا صد قدرت این فناوری بهره‌مند شوند؛ البته آن‌ها برای اینکه بتوانند مجموعه‌ای لازم از تخصص‌ها را به‌دست آورند، باید در کسب‌وکار خود موفق شوند؛ اما هم شرکت‌های بزرگ و مطرح و هم شرکت‌های تازه‌کار با چالش‌های اساسی یکسانی مواجه خواهند شد.
چالش اساسی در مسیر فراهم‌کردن زمینه دستیابی هوش مصنوعی به دانش تخصصی در حوزه کسب‌وکار، این است که بتوان برای آموزش این فناوری و نظارت بر فعالیت آن بدون نیاز به تخصص در یک زمینه خاص، از دانش و مهارت خاص استفاده کرد. در ادامه نکات لازم برای استفاده موفقیت‌آمیز از هوش مصنوعی مولد را بیان می‌کنیم.
نکات لازم برای استفاده موفقیت‌آمیز از هوش مصنوعی در تجارت
با وجود اینکه هوش مصنوعی مولد هم در زمینه فهم زبان و هم در زمینه تولید فناوری‌های پیشرفته قابل استفاده است، اما قادر به انجام هر کاری نیست. ما باید از فواید هر فناوری بهره‌برداری کنیم و نقاط ضعف آن را نادیده بگیریم. در ادامه چند مورد از نکات فنی لازم را که کارآفرینان، مدیران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی باید بدانند، بیان می‌کنیم.
کسب راهنمایی از یک تخصص در زمینه هوش مصنوعی برای ایجاد راهکارهای مبتنی بر AI: هنوز AI مولد دور از کمال است. اگر مدیران شرکت‌ها می‌خواهند با استفاده از این فناوری راهکارهای خاص خود را ایجاد کنند، ابتدا باید اطمینان حاصل کنند که یکی از نیروهایشان دارای تخصص کافی در درک عمیق نحوه کار AI در حوزه‌های مختلف است و در صورت لزوم قادر به تقویت قابلیت‌های چنین سیستمی باشد (اگر چنین فردی در شرکت وجود ندارد، لازم است یک تخصص‌مند مناسب استخدام شود). اگر علاقه‌مند هستید، برای همکاری با سایر شرکت‌ها در ایجاد راهکارهای مبتنی بر AI نیز باید مطمئن شوید که شرکت مورد نظر با یک تخصص‌مند باتجربه در این زمینه همکاری می‌کند تا به بهترین نتیجه ممکن برسید.
اکتساب تخصص در زمینه مهندسی نرم‌افزار: ایجاد یک راه‌حل مبتنی بر AI مولد به طرز دیگری همانند ایجاد سایر راه‌حل‌های نرم‌افزاری است و نیازمند انجام یک سری فعالیت‌های مهندسی است. اگر قصد دارید راهکارهای اختصاصی خود را ایجاد کنید، طبیعتاً باید استعداد مهندسی یک نرم‌افزار پیچیده را داشته باشید. در صورت تمایل به همکاری با شرکت دیگری برای ایجاد چنین نرم‌افزاری مطمئن شوید که آن‌ها یک پلتفرم بدون کد در اختیار شما قرار می‌دهند تا بتوانید به راحتی برای ایجاد، نگهداری و به‌روزرسانی راهکار خود استفاده کنید.
کسب دانش در حوزه دامنه: ایجاد راهکارهای مبتنی بر AI مولد در اکثر موارد نیازمند کسب دانش در زمینهٔ دامنه و سفارشی‌سازی فناوری با استفاده از این دانش است. اطمینان حاصل کنید که با یک فرد که تخصص دامنه را داراست و درباره نحوهٔ استفاده از فناوری مناسب برای راهکار، دانش لازم را دارد، قابلیت همکاری وجود دارد. تأکید می‌شود که برای ایجاد راهکار اختصاصی خود و یا در صورت نیاز به کمک شرکت دیگر، این موضوع مهم است. همچنین، چه در صورتی که خودتان می‌خواهید راهکار خود را ایجاد کنید و چه در صورت همکاری با شرکت دیگری، باید به متخصصان دامنه کمک کنید تا بتوانند به‌راحتی راهکارهای مبتنی بر AI مولد را بدون نیاز به کدنویسی یا پشتیبانی IT ایجاد، سفارشی‌سازی و حفظ کنند.
| بیشتر بخوانید : هوش مصنوعی چیست ؟ |
سخن پایانی
با داشتن یک دیدگاه بدون تعصب نسبت به AI مولد، ما می‌توانیم در فرایند شکل‌دهی به چشم‌انداز تجاری با این فناوری کمک کنیم. منطقی است که در پایان نکات مهم را یک بار دیگر با یکدیگر مرور کنیم.
راهکارهای مبتنی بر AI مولد قادرند به حل بسیاری از مسائل زبانی کمک کنند؛ اما این فناوری نمی‌تواند همه کارها را انجام دهد.
ایجاد و اجرای یک راهکار تجاری موفق بر پایه AI مولد، دشوارتر از آنچه در ابتدا به نظر می‌رسد است.
AI مولد به اندازه یکسان برای همه مفید نیست. برای بهره‌برداری کامل از مزایای این فناوری، لازم است یک تیم حاوی فردی با دانش دامنه و فردی با تخصص در هوش مصنوعی و فناوری IT را استخدام یا مشارکت کنید تا بتوانید بهره‌وری سریع‌تر و ایمن‌تری از AI داشته باشید.
کارآفرینان، مدیران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران در حال پیگیری تکامل سریع دنیای AI مولد هستند؛ بنابراین، آشنا شدن با چالش‌ها و فرصت‌های این حوزه ضروری است. همچنین، در نظر داشته باشید که کدام سرمایه‌گذاران بیشترین سرمایه‌گذاری را در این فناوری انجام داده‌اند و قادر خواهند بود بهبود بازده سرمایه‌گذاری را سریع‌تر تصمیم‌گیری کنند و سرمایه‌گذاری محتاطانه‌تری داشته باشند.
