زندگی بدون گوشی هوشمند چه حسی دارد؟1402-06-14

در این مقاله مزایا و معایب استفاده از گوشی هوشمند در مقابل مزایا و معایب استفاده از گوشی ساده را بررسی می‌کنیم. بدون شک، در سال ۲۰۲۳، برای بسیاری از افراد از دست دادن گوشی هوشمند غیرممکن است؛ اما در این دوران ارتباطات، افرادی نیز وجود دارند که تصمیم به ترک گوشی هوشمند گرفته‌اند و با انتخاب گوشی‌های ساده، زندگی خوشحال‌تری را تجربه می‌کنند. در این مقاله، با افرادی آشنا می‌شویم که به طور متفاوت از عموم، نگرانی به خصوصی نسبت به گوشی هوشمند ندارند و به‌جای آن‌ها از گوشی‌های ساده استفاده می‌کنند. یکی از این افراد، آنجلو پروفرا نام دارد و ۲۱ سال دارد. وقتی گوشی هوشمند او خراب شد، او متوجه شد که استفاده بیش از حد از گوشی به جای راحتی، دغدغه‌های زیادی را به همراه دارد. او می‌گوید:

«بودن آنلاین و برقراری ارتباطات باعث فشار ناخواسته بر من می‌شد. پاسخ به پیام‌های صوتی و همیشه در دسترس بودن انرژی زیادی از من می‌گرفت که دوست نداشتم.»

در زمانی که آنجلو پروفرا به دنبال گوشی جدید می‌گشت، ایده‌ای به ذهنش رسید. او تصمیم به خرید گوشی ساده‌ای گرفت که امکان اتصال به اینترنت نداشت و تنها برای تماس‌گرفتن و ارسال و دریافت پیام‌های متنی ساده بود. این انتخاب به خصوص برای کسی که به شدت به گوشی هوشمند وابسته بود، تصمیم مهمی بود. آنجلو پروفرا که در سوئیس زندگی می‌کند، در ابتدا نگران بود که ترک گوشی هوشمند و استفاده از گوشی ساده به مشکلاتی برای او بیانجامد؛ اما به جای آن، این تصمیم به تغییر در شیوه تعامل او با دنیا منجر شد.

اکنون وقتی می‌خواهد با افراد مختلف صحبت کند، به‌جای متن نویسی در واتس‌اپ، تماس تلفنی می‌گیرد و این انتخاب باعث بهبود کیفیت ارتباطات او در زندگی شده است. همچنین در کار خود به‌عنوان یک مهندس، احساس اطمینان بیشتری دارد و به عنوان یک فرد مؤثرتر احساس می‌کند. وی درباره این تغییر در حالت زندگی‌اش اظهار داشته است:

«از زمانی که به‌طور فعال‌تری با مردم در تعامل هستم، در مورد کارها و وظایف مختلف راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کنم.»

او دیگر وقت خود را با گوشی هوشمند اش تلف نمی‌کند و به‌طور شخصیتی، احساس آزادی و خوشبختی بیشتری دارد.

افزایش استفاده از گوشی ساده به‌جای گوشی هوشمند

افزایش استفاده از گوشی ساده به‌جای گوشی هوشمند

بدون شک، به‌جز پروفرا، افراد زیادی دیگر نیز تمایل دارند از گوشی‌های هوشمند دست بکشند؛ زیرا علیرغم رشد فروش گوشی‌های هوشمند در سطح جهان، تعداد زیادی از افراد درحال تغییر گوشی‌های هوشمند خود به مدل‌های ساده‌تر هستند. شرکت HMD Global، صاحب برند نوکیا، به‌تازگی در گزارشی اعلام کرده است که فروش گوشی‌های ساده تاشو در آمریکا ۵ درصد افزایش یافته و در اروپا نیز در حال رشد است و در استرالیا به دوبرابر شد. اپل در سال ۲۰۰۷ گوشی آیفون را راه‌اندازی کرد و تنها یک سال بعد از این معرفی، اصطلاح “نوموفوبیا” یا “بی‌گوشی هراسی” به منظور توصیف فاصله‌گرفتن از گوشی‌های هوشمند ایجاد شد. در حال حاضر، گوشی‌های هوشمند در کشورهای توسعه‌یافته و حتی در سرتاسر دنیا به وفور دیده می‌شوند. طبق آمار، افراد ساکن در انگلیس که از گوشی هوشمند استفاده می‌کنند، روزانه به‌طور متوسط ۴ ساعت و ۱۴ دقیقه را با آن سپری می‌کنند، در حالی که این آمار در استرالیا به نزدیکی ۵ ساعت می‌رسد.

دلایل ضرورت مقابله با وابستگی به گوشی‌های هوشمند از دیدگاه نظریه‌پردازان

دلایل ضرورت مقابله با وابستگی به گوشی‌های هوشمند از دیدگاه نظریه‌پردازان

با فراهم آمدن هشدارهای مکرر درباره تأثیرات منفی مصرف بالای گوشی‌ها بر خواب، روابط اجتماعی و سلامت روان، مطالعات بیشتر نیز نشان می‌دهد که وابستگی به گوشی‌های هوشمند در حال افزایش است. یک پژوهشگر ۴۹ ساله به نام رو لیترلند، افزایش استفاده از گوشی هوشمند در طی ۱۶ سال اخیر را مورد بررسی قرار داده است. او معتقد است که دلیل این وابستگی به گوشی‌های هوشمند به‌سختی قابل فهم است و به عقیده‌اش، این اعتماد ضروری نیست.

او درباره این موضوع به این صورت تبیین کرده است:

“فناوری باید برای خدمت به ما باشد، اما بیشتر فناوری‌ها در اصل برای به دست آوردن سود ساخته شده‌اند. من هنگامی که با یک فناوری جدید مواجه می‌شوم، به این دیدگاه نگاه می‌کنم که چقدر بهره‌وری دارد و اگر از آن استفاده کنم، چه چیزی را از دست می‌دهم. در بسیاری از موارد متوجه می‌شوم که اگر فناوری بهره‌وری داشته باشد، هم‌زمان خسارت هم را به همراه خواهد داشت.”

لیترلند گوشی‌های هوشمند را ابزارهای مفیدی می‌داند، اما به نظر او، این ابزارها می‌توانند افراد را از شناخت بهتر جهان اطراف خود دور نگه دارند. اگرچه از طرفی، از طریق ترک واحدی از گوشی‌های هوشمند ممکن است در صف‌های بانکی یا اداری صبر بیشتری نیاز باشد و ارتباط با دوستان و خانواده از طریق پیام‌نویسی کمی طاقت‌فرسا باشد، اما از دیدگاه لیترلند، این تجارب می‌توانند فرصت‌های مفیدی برای ارتباطات اجتماعی بهتر فراهم کنند.

به گفته دکتر زینا فلدمن، یکی از نخبگان حوزه ارتباطات دیجیتالی در رشته علوم اجتماعی، افرادی که از استفاده افرازموقت یا دائمی از گوشی‌های هوشمند خودداری می‌کنند، به سه دسته تقسیم می‌شوند: نخست، نسل پیر که به‌طور کامل از این ابزارها بهره‌برداری نکرده‌اند؛ دوم، افراد میان‌سال که به دلیل حفظ حریم خصوصی و به‌دست آوردن تعادل در زندگی، از گوشی‌های هوشمند فاصله گرفته‌اند؛ و سوم، نسل زد (نسل میلیونیال) که با واقعیت‌های اعتیاد به گوشی‌های هوشمند در زندگی خود آشنا هستند. فلدمن معتقد است که افراد این نسل تلاش می‌کنند از وابستگی شدید به این ابزارها دوری کنند.

اخیراً، مشهورهایی نیز به مبارزه موقت یا دائم با وابستگی به گوشی‌های هوشمند پیوسته‌اند. مایکل سرا، سلنا گومز و عزیز انصاری از جمله افرادی هستند که در این کمپین مشارکت می‌کنند!

با این حال، هنوز تعداد زیادی از افراد به‌طور کامل به گوشی‌های هوشمند وابسته هستند و به اعتقاد لیترلند، به همین دلیل درک کردن این انتخاب برای مردم مشکل است. او به‌درخواستی به این موضوع اشاره می‌کند؛ زیرا وقتی این مسئله را با افراد مطرح می‌کند، به نظر می‌رسد تنها تعداد اندکی واقعاً درگیر این بحث می‌شوند و اکثر افراد در مقابل صحبت درباره این مسئله، گیج و گمراه می‌شوند.

جالب است بدانید که لیترلند در سال گذشته به اجبار اولین گوشی هوشمند خود را خریداری کرده و حس می‌کرده که مجبور به این اقدام شده است. به نظر می‌رسد او به دلیل اینکه بسیاری از فعالیت‌های مدرسه کودکش از طریق گروه‌های واتس‌اپ تنظیم می‌شده و نگرانی از محدود شدن فرزندش به فرصت‌های اجتماعی نیز داشت، ناچار به تهیه گوشی هوشمند شده است. اما به جز واتس‌اپ، هیچ اپلیکیشن شبکه اجتماعی دیگری را دریافت نکرده است؛ البته به گفته خودش، دوربین گوشی را دوست دارد.

برای افرادی که به گوشی‌های هوشمند عادت کرده‌اند، زندگی بدون آن به‌واقعیت بسیار دشوار است. کاترین وب، ۴۵ ساله، تاکنون چند بار تلاش کرده‌است تا بدون گوشی هوشمند زندگی کند و به مدت ماه‌ها از گوشی ساده استفاده کرده‌است. به گفته او، در آن دوران حس آرامش داشته است. او درباره این مسئله به این صورت صحبت کرده‌است:

“شما می‌توانید در اوقات فراغت به‌جای اینکه گوشی را در دست بگیرید و به اخبار نهایتاً نزدیک بشوید یا ایمیل‌های نگران‌کننده‌ای را بخوانید یا مطالبی در اینترنت ببینید که بی‌اهمیت هستند ولی به‌درد نمی‌خورند، بهتر است فقط به خودتان فکر کنید.”

با این حال، وب دوست داشت که همیشه از گوشی ساده استفاده کند، اما گسترش بارکدهای QR و استفاده از آن‌ها برای موارد مختلف، از منوهای رستوران گرفته تا دریافت بلیت با گوشی، باعث شده که به گوشی هوشمند بازگردد.

فلدمن معتقد است که کنارگذاشتن گوشی می‌تواند به‌عنوان یک نماد افتخاری در نظر گرفته شود که تنها به افرادی اختصاص دارد که نمی‌خواهند به شغل یا سازمانی وابسته شوند. اغلب افراد مانند سورآور، انصاری و گومز دستیارهایی ندارند که به‌جای آن‌ها تمامی امور را انجام دهند. شغل‌های پاره‌وقت و تاجران مثل پیک‌های تحویل، به استفاده از گوشی‌های هوشمند نیاز دارند. با این حال، انتظار برای داشتن ارتباط سریع در دایره‌های شغلی مختلف به این معناست که نداشتن دستیار یا سازمانی می‌تواند به طور قابل‌توجهی قدرت عملکرد یک فرد را محدود کند و در نهایت از جذابیت آن برای کارفرمایان کاسته شود.

دیوید سورآور، یک کارشناس بازاریابی دیجیتال از سیدنی، به‌طور خوبی درک می‌کند که اعتیاد به گوشی‌های هوشمند مشکل‌ساز است؛ به ویژه برای افرادی که فکر می‌کنند باید همیشه برای تماس در دسترس باشند. او به‌جای استفاده از گوشی ساده، تمام تنظیمات گوشی هوشمند خود را که توانایی‌های آن را محدود می‌کند، فعال کرده است.

سورآور نمایشگر تلفن همراه خود را همواره در حالت سیاه و سفید قرار می‌دهد که باعث کاهش جاذبه تلفن می‌شود. او اپلیکیشن‌هایی که کاربران را به مدت طولانی مشغول خود می‌کنند، مانند اپلیکیشن‌های ایمیل، اخبار و مرورگرها را نیز پنهان کرده است؛ بنابراین تلفن او هنوز می‌تواند برای انجام کارهای ضروری مانند مسیریابی، امور بانکی و عکس‌برداری استفاده شود؛ اما برای کارهایی مانند وقت تلف کردن در وب‌گردی‌های بیهوده، جذابیت کمتری دارد. او می‌گوید استفاده از تلفن همراه هیچ تأثیر بدی بر روی شغلش نداشته است؛ زیرا به طور کامل مشخص کرده که در چه زمان‌هایی برای تماس در دسترس خواهد بود. به نظر او، کاهش وابستگی به حالت همیشه آنلاین بودن منجر به احساس آزادی و شفافیت شده است.

حتی شرکت‌های ارتباطات نیز برای پذیرش ایده قطع موقت اینترنت تلفن همراه تدابیری اتخاذ کرده‌اند؛ به عنوان مثال، اپراتور موبایل استرالیایی اپتوس (Optus) قابلیتی به نام “توقف” را معرفی کرده است که به کاربران اجازه می‌دهد اینترنت تلفن همراه خود را به‌طور موقت قطع کنند. به گفته مت ویلیامز، سرپرست بخش مدیریت بازاریابی اپتوس، این ویژگی به‌ویژه در روزهای چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۰ صبح مورد تقاضا قرار می‌گیرد و کاربران ماهانه به‌طور میانگین ۲۸ ساعت اینترنت تلفن همراه خود را به‌صورت موقت متوقف می‌کنند.

ممکن است علاقه نسل Z به تلفن‌های ساده به این معنا نباشد که از فناوری دوری کنند. تعداد بازدیدهای بالغ بر یک میلیارد ویدئوی تلفن‌های همراه تاشو در پلتفرم TikTok نشان می‌دهد که این تلفن‌ها همچنان به عنوان نمادی از نوستالژی و تمرکز بر فناوری دهه ۲۰۰۰ محسوب می‌شوند.

لی لوردیک، برنامه‌نویس کامپیوتر ساکن آلمان نیز می‌گوید کنارگذاشتن یک دستگاه هوشمند به معنای قطع ارتباط کامل با اینترنت نیست. او که در حال حاضر ۲۸ سال دارد، در سال ۲۰۱۸ تلفن هوشمند اول خود را خریداری کرده است؛ اما اخیراً به این نتیجه رسیده که آن بسیار مشغول‌کننده است و به جای آن از یک تلفن ساده استفاده می‌کند.

اگرچه لوردیک برای کارهای خود به اینترنت نیاز دارد، اما در هنگام انجام کارهایش برای ارتباط با اعضای گروه از لپ‌تاپ و پیام‌رسان‌ها مانند تلگرام و اسلک استفاده می‌کند؛ البته او پذیرفته که اگر در شغل رویایی‌اش استفاده از تلفن هوشمند ضروری بود، آن را می‌پذیرفت؛ اما به نظر او، تلاش می‌کند در زندگی روزمره‌اش اجتناب از استفاده از تلفن هوشمند داشته باشد.

به هر حال، کنار گذاشتن تلفن برای لوردیک پیامدهای اجتماعی منفی هم داشته است؛ دوستانش حالا کمتر با او تماس می‌گیرند و او فکر می‌کند دلیل این موضوع این است که نامش دیگر در فهرست چت‌های واتس‌اپ و تلگرام مشاهده نمی‌شود.

اما از جهت دیگر، وب اعتقاد دارد استفاده از تلفن هوشمند پیامدهای منفی دارد (دو نظر متفاوت با یکدیگر!). او تاکید می‌کند که مردم واقعیتی که در حضور آن هستند، نپذیرفته و به جای آن در دنیای مجازی تلفن‌هایشان فرو می‌روند! او درباره این موضوع این‌گونه تصریح می‌کند:

«به نظر من داشتن همه چیز در جیب خود، یک انتخاب بد و نامناسب است.»

تعدادی از تحقیقات تحت عنوان «واقعیت تلفن»، از دیدگاه وب، این موضوع را حمایت می‌کنند. در سال ۲۰۲۱، یک گروه از جمعیت‌شناسان از دانشگاه کالج لندن تلفن‌های همراه را به‌عنوان «فضایی که در آن زندگی می‌کنیم»، توصیف کردند. این پژوهشگران تلفن هوشمند را با فرورفتن در دستگاهی به نام “حلزون تلفنی” تشبیه کرده‌اند.

نتایج یک مطالعه انجام شده در دانشگاه ملبورن، در دوران قرنطینه کووید، نشان داد که افراد در آن زمان از تلفن هوشمند برای تسکین دادن به خود استفاده می‌کردند.

پروفسور والی اسمیت، یک پژوهشگر در حوزه تعامل انسان و کامپیوتر که در مطالعه دانشگاه ملبورن شرکت داشته، درباره این موضوع این‌گونه توضیح می‌دهد:

«مردم به این فکر می‌کنند که چگونه می‌توانند از تلفن‌ها به منظور کنترل عواطف خود به‌صورت مدیرانه استفاده کنند.»

اگرچه انجام کارهای معمولی مانند گوش دادن به موسیقی، به انسان آسیبی وارد نمی‌کند، اما اسمیت معتقد است که تلفن هوشمند ممکن است به منبعی از ناپایداری تبدیل شود و باعث ایجاد یک وضعیت نامنظم شود که توسط پژوهشگران دانشگاه ملبورن به نام “تنظیم مختل‌شده” نامگذاری شده است. تماشای ویدیوهای خنده‌دار یا ارسال پیام به دوست ممکن است احساس ناراحتی و تنهایی را به مقداری کاهش دهد؛ اما از سوی دیگر، محتوایی که در تلفن‌هایمان مشاهده می‌کنیم، احساساتی را تحریک می‌کند که می‌خواهیم از آن‌ها فرار کنیم.

اسمیت به این موضوع این‌طور توضیح می‌دهد:

«در یکی از موارد، شرکت‌کنندگان مطالعه (دانشگاه ملبورن) به دنبال برطرف کردن شک خود، به اینترنت رفتند و مقالات مرتبط با اقتصاد و اخبار مرتبط با کرونا را جستجو کردند، اما نتایج جستجو آن‌ها را مضطرب‌تر و ناراحت‌تر کرد.»

این اتفاق دلیلی برای ترجیح لیترلند برای عدم استفاده طولانی‌مدت از تلفن هوشمند ارائه می‌دهد. او می‌گوید روش‌های مختلفی برای سپری کردن وقت فراغت وجود دارد و او ترجیح می‌دهد قدم زدن را انتخاب کند.

منبع : فیسیت