بیماری کبد چرب یکی از بیماری های بسیار شایع و بی صدا است که تعداد زیادی از افراد به آن مبتلا می شوند. احتمالا شما هم نیز از این بیماری رنج می‌برید، اما در حال حاضر ممکن است از آن بی خبر باشید؛ بنابراین بهتر است علائم و نشانه های بیماری کبد چرب را شناسایی کنید و حداقل دو بار در سال با انجام آزمایش خون، وضعیت سلامتی خود را بررسی کنید.در ادامه این مقاله از سایت مجله آنلاین به معرفی کبد چرب و علائم و درمان آن میپردازیم.
کبد چرب چیست؟
بیماری های کبد انواع متعددی دارند و هریک می‌توانند به اندام حیاتی آسیب برسانند. یکی از بیماری های شایع کبد، کبد چرب است که ناشی از تجمع چربی در این اندام است. کبد چرب به عنوان استئاتوز کبدی هم شناخته میشود و در صورت تجمع چربی در کبد رخ می‌دهد.وجود مقدار کمی چربی در کبد طبیعی است، اما تجمع بیش از حد آن می‌تواند به یک مشکل جدی منجر شود. اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد شما از چربی تشکیل شده باشد، احتمالاً به این بیماری مبتلا هستید. کبد یکی از دومین ارگان بزرگ بدن است و در فرآیند هضم غذا کمک کرده و مواد ضایعات خون را تصفیه می‌کند. این بیماری گاهاً به عنوان بیماری خاموش کبدی شناخته میشود؛ به دلیل اینکه ممکن است بدون ایجاد هرگونه علائم رخ دهد.شیوع این بیماری به طور متنوعی در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای غربی، رو به افزایش است و تقریباً ۲۵ درصد از جمعیت جهان تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. اما اخبار خوب این است که بیماری کبد چرب قابل درمان است و با تغییر در سبک زندگی می‌توان آن را برگشت داد.
انواع کبد چرب را بشناسید
این بیماری دارای دو شکل اصلی است و هر یک دلایل متفاوت و عوامل خطر جداگانه ای دارند.
- کبد چرب الکلی (AFLD): این نوع از بیماری به دلیل مصرف بیش از حد الکل بوجود می آید. مصرف زیاد الکل باعث تجمع چربی در کبد میشود. افرادی که به اندازه زیادی الکل مصرف می‌کنند باید مصرف آن را محدود کرده و از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنند. در کشور هایی مانند ایالات متحده آمریکا که مصرف الکل بسیار رایج است، تقریباً ۵ درصد از جمعیت با این بیماری مبتلا هستند.
- کبد چرب غیر الکلی (NAFLD): این نوع بیماری بدلیل عوامل غیرالکلی مانند ژنتیک، چاقی، دارو و غیره ایجاد می شود. این نوع بیماری هیچ ارتباطی با مصرف الکل ندارد. حدود یک نفر از هر سه بزرگسال و یک نفر از هر ۱۰ کودک ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت دقیق ایجاد این نوع بیماری هنوز مشخص نشده است، اما در افراد چاق و دیابتی بیشتر رخ می‌دهد.
انواع گرید های بیماری کبد چرب را بشناسید
این بیماری از ۴ مرحله تشکیل شده است که به گرید ۱ تا ۴ طبقه بندی می‌شوند و ممکن است در طی این ۴ مرحله پیشرفت کند:
۱) کبد چرب گرید ۱ (کبد چرب ساده): در این مرحله، چربی اضافی در کبد تجمع می‌یابد. اگر بیماری در گرید ۱ پیشرفت نکند، تقریباً بی‌خطر است.
۲) کبد چرب گرید ۲ (استئوهپاتیت): در این مرحله، علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز در کبد وجود دارد.
۳) کبد چرب گرید ۳ (فیبروز کبدی): در این مرحله، التهاب باعث ایجاد زخم ها در کبد میشود. هرچند کبد هنوز می‌تواند عملکرد طبیعی داشته باشد.
۴) کبد چرب گرید ۴ (سیروز کبدی): در این مرحله، زخم کبد در سطح گسترده‌ای پیشرفت کرده است. سیروز یک بیماری بالقوه خطرناک است که می‌تواند منجر به نارسایی کبدی شود و معمولاً غیرقابل بازگشت است. از این رو، جلوگیری از پیشرفت آن بسیار مهم است.
سیروز کبدی چیست؟
تجمع چربی اضافی در کبد می‌تواند باعث به وجود آمدن التهاب در این اندام شده و التهاب باعث آسیب رساندن به کبد و ایجاد زخم یا اسکار می شود که به عنوان فیبروز کبدی نیز شناخته می شود. فیبروز شدید کبدی به سیروز معروف است و در شرایط شدید ممکن است باعث نارسایی کبدی شود.سیروز می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند از جمله:
– از دست دادن اشتها
– کاهش وزن
– خستگی
– ضعف
– خون ریزی دماغی
– خارش پوست
– زرد شدن پوست و چشم
– شبکه رگهای خونی مانند تار عنکبوت زیر پوست
– درد شکم
– تورم شکم
– تورم پاها
– بزرگ شدن پستان در مردان
– گیجی، خواب آلودگی و مشکلات در گفتار (انسفالوپاتی کبدی).
علائم کبد چرب چیست؟
علایم بیماری کبد چرب می‌تواند شامل موارد زیر باشد، اما ممکن است شما همه این علامت ها را نداشته باشید یا گاهی آن ها را توجه نکنید که به این بیماری مبتلا هستید:
– خستگی شدید
– ضعف عمومی
– کاهش وزن بدون علت آشکار
– زرد شدن پوست یا صدف چشم
– خارش پوست طولانی مدت
– از دست دادن اشتها
– تهوع و استفراغ
– درد در ناحیه مرکز شکم یا در بخش بالا و راست شکم.
هر مرحله از کبد چرب چه نشانه هایی دارد؟
در گرید ۱ و ۲ بیماری کبد چرب، معمولا هیچ علامتی وجود ندارد و شخص ممکن است به طور کامل از ابتلا به این بیماری مطلع نشود. گاهی اوقات، خستگی یا ضعف ملموس می‌تواند بروز کند. با رسیدن بیماری به مرحله فیبروز کبدی یا گرید ۳، ممکن است علائمی نظیر درد در منطقه راست بالای شکم، خستگی شدید، کاهش وزن و ضعف ظاهر شوند.بیشتر علائم مرتبط با سیروز کبدی قرار دارند که شامل درد شکم، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، خستگی، حالت تهوع، خارش پوست، زردی پوست، کبودی و خونریزی آسان، ادرار تیره، تجمع مایع در شکم و تورم پا ها می شوند.
زردی چشم چه زمانی نشانه کبد چرب است؟
هنگامی که بیماری به مرحله سیروز کبدی یا گرید ۴ می رسد، ممکن است پوست یا سفیدی چشم به زردی تغییر کند، زیرا تجزیه گلبول های قرمز در کبد باعث تولید بیلی روبین می شود. بیلی روبین یک رنگدانه زرد رنگ است و افزایش آن در بدن منجر به زردی پوست می شود. اختلال در عملکرد کبد باعث افزایش این ماده در بدن میشود و در نتیجه پوست به رنگ زرد در آید.
ورم پا نشانه کبد چرب است؟
در مرحله سیروز کبدی، ممکن است تورم در پاها و دست ها ایجاد شود. اما در گرید های ۱ تا ۳، این عارضه رایج نیست. اغلب، این تورم همراه با تجمع مایع در شکم، حالت تهوع و کاهش وزن رخ می‌دهد.
آیا جوش در صورت نشانه کبد چرب است؟
نشانه های کبد چرب و جوش در صورت به طور مستقیم مرتبط نیستند و این بیماری تأثیری در ایجاد جوش در صورت ندارد. تنها نشانه‌ای که ممکن است در چهره ظاهر شود، زردی پوست است. با این حال، مصرف غذا های چرب مانند فست فود یا نوشیدنی های الکلی ممکن است باعث بروز جوش در صورت شود. بنابراین، اگر صورت شما مدام با جوش مواجه میشود، علت آن ممکن است به عوامل دیگر مربوط باشد مانند رژیم غذایی ناسالم که تأثیر منفی بر روی کبد دارد.
آیا ورم بدن نشانه کبد چرب است؟
در مراحل پیشرفته و گرید ۴ یا سیروز کبدی، کبد چرب منجر به عوارض متعددی میشود. یکی از این عوارض تجمع آب در شکم و ورم در این ناحیه است. همچنین، ممکن است پاها نیز با ورم روبه‌رو شوند.
آیا خارش پوست نشانه کبد چرب است؟
علل و بیماری های متنوعی می‌توانند باعث خارش پوست شوند. در برخی موارد، افراد مبتلا به کبد چرب ممکن است این علامت را تجربه کنند، به ویژه در مراحل پیشرفته سیروز کبدی. اما در گرید های ۱ و ۲، خارش پوست معمولا رخ نمی‌دهد.
ناحیه درد شکم چه زمانی نشانه کبد چرب است؟
در صورتی که درد در بخش بالا و سمت راست شکم ، ممکن است نشانه‌ای از این بیماری باشد. البته این علامت بیشتر در مراحل پیشرفته کبد چرب، مانند سیروز کبدی، دیده میشود.
علائم کبد چرب در زنان چگونه است؟
احتمال ابتلا به این بیماری در زنان یائسه یا زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک بالاتر است. علائم در خانم ها شامل علائم کلی بیماری کبد چرب است که در این مقاله توضیح داده شده است. اگر در ناحیه شکم دردی احساس می‌کنید، پوست شما زرد شده است، پاها و شکمتان ورم دارند و یا اشتهایتان را از دست داده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا علائم کبد چرب در مردان متفاوت است؟
علائم کبد چرب در مردان و زنان ممکن است مشابه باشند، اما یکی از علائم خاص کبد چرب در مردان، بزرگ شدن غیر طبیعی سینه است. این عارضه به خصوص در مراحل پیشرفته بیماری و سیروز کبدی دیده میشود.
چرا کبد چرب به وجود می‌آید؟
بارز ترین عامل بروز این بیماری، مصرف الکل است. اما برای افرادی که مشروبات الکلی مصرف نمی‌کنند، پزشکان هنوز دقیقاً نمی‌دانند چرا این بیماری بوجود می‌آید.کارشناسان هنوز به طور کامل نمی‌فهمند چرا در بعضی از افراد چربی در گوشته اندام تجمع می‌یابد، در حالی که در بعضی دیگر این اتفاق نمی‌افتد. با این حال، معمولاً می‌توان گفت کبد چرب و سیروز کبدی به‌طور عمومی با موارد زیر مرتبط هستند و برای پیشگیری از این بیماری باید موارد زیر را کنترل کنید:
- اضافه وزن یا چاقی
- مقاومت به انسولین
- سطح بالای قند خون که نشان‌دهنده پیش دیابت یا دیابت نوع ۲ است
- سطح بالای چربی در خون، به‌ویژه تری‌گلیسیرید
علل دیگر کبد چرب چیست؟
بجز عوامل اصلی نظیر مصرف الکل و چاقی، عوامل دیگری می‌توانند کبد چرب را ایجاد کنند. این عوامل عبارتند از:
– نوشیدن بیش از حد الکل
– چاقی و تجمع چربی در ناحیه شکم
– قند خون بالا
– سطح بالای کلسترول و تری‌گلیسیرید در خون
– سندرم متابولیک
– مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲
– کم کاری تیروئید و کاهش عملکرد هیپوفیز (هیپوفیز کم کار)
– سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
– مقادیر بالای چربی، به ویژه تری‌گلیسیرید، در خون
– کاهش سریع وزن
– برخی از عفونت‌ها نظیر هپاتیت C و اچ آی وی (HIV)
– کمبود آلفا ۱ آنتی‌تریپسین
– عوارض جانبی برخی داروها
– بای‌پس معده
– بارداری
– قرار گرفتن در معرض سموم خاص
– عوامل ژنتیک و سابقه خانوادگی
– بیماری التهابی روده
– مصرف زیاد کربوهیدرات و نوشیدنی‌های قندی.
تشخیص کبد چرب به چه صورت است
برای تشخیص کبد چرب، نیاز به انجام اقدامات متنوعی است که در زیر به آنها اشاره میشود:
شرح حال پزشکی
پزشک داخلی یا فوق تخصص گوارش و کبد برای تشخیص این بیماری نیازمند دریافت یک تاریخچه پزشکی کامل است. آنها سوالاتی در مورد سابقه پزشکی خانوادگی، مصرف الکل، دارو های مصرفی، بیماری های زمینه ای، خستگی یا از دست دادن اشتها و … پرسش خواهند کرد.
معاینه بدنی
در معاینه بدنی برای بررسی التهاب کبد، پزشک ممکن است شکم را لمس و فشار دهد. اگر کبد بیش از حد بزرگ شده باشد، ممکن است پزشک بتواند آن را در قسمت بالایی و سمت راست شکم لمس کند. اما در بعضی موارد، کبد ممکن است ملتهب باشد اما بزرگ نشود. به همین دلیل، ممکن است پزشک متخصص کبد نتواند در طی معاینه لمس شکم کبد بزرگ را تشخیص دهد.
آزمایش
در بسیاری از حالات، بیماری کبد چرب با افزایش آنزیم های کبدی در آزمایش خون تشخیص داده میشود. در آزمایش خون فرد مبتلا به این بیماری، سطوح آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) افزایش می‌یابد که نشانگر التهاب کبد است. اما بیماری کبد چرب تنها یکی از دلایل افزایش آنزیم های کبدی و التهاب کبد نیست.در صورتی که سطوح آنزیم های کبدی بالا باشد، پزشک آزمایش های دیگری را برای شناسایی علت التهاب درخواست می‌دهد. آزمایش هایی مانند آزمایش بررسی عملکرد کبد یا تست کبد چرب، آزمایش چربی خون، شمارش کامل سلول های خونی، آزمایش بررسی هپاتیت ویروسی مزمن، آزمایش غربالگری بیماری سلیاک، قند خون ناشتا و اندازه گیری هموگلوبین A۱C برای بررسی سطح قند خون طی ۶ ماه گذشته به پزشک در تشخیص بیماری کبد چرب کمک می‌کنند.
عوارض کبد چرب چیست؟
سوالی که در ذهن همه‌ی ما پیدا میشود این است که کبد چرب چه عوارضی دارد؟ عارضه اصلی این بیماری، پیشرفت به سمت سیروز است که به معنی تشکیل زخم (اسکار) در کبد و سخت شدن کبد می‌باشد. عوارض دیگر این بیماری شامل واریس مری و سرطان کبد نیز هستند. علاوه بر این، کبد چرب می‌تواند روی رشد مو تأثیر بگذارد و باعث ریزش مو شود.
درمان کبد چرب چگونه است؟
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای کبد چرب تأیید نشده است و برای تولید دارو ها، نیاز به تحقیقات بیشتر است. اما با رعایت موارد زیر می‌توان روند بیماری را آهسته کرد یا در برخی موارد معکوس کرد.
درمان فوری کبد چرب
بهترین روش برای درمان فوری کبد چرب، کاهش وزن است. حتی کاهش وزن کم می‌تواند تأثیر مثبتی در درمان داشته باشد. همچنین قطع مصرف الکل در صورت وجود، می‌تواند بهبودی خوبی در پاکسازی کبد چرب ایجاد کند.
درمان های دارویی و قرص برای کبد چرب
این بیماری بیشتر با تغییر در سبک زندگی درمان میشود و داروها به صورت همراه کنترل دیابت، کلسترول و تری‌گلیسیرید تجویز می‌شوند. همچنین در برخی موارد، مصرف قرص ویتامین E توصیه میشود. متفورمین نیز می‌تواند در درمان بیمارانی که همراه دیابت نوع غیرالکلی این بیماری را دارند، موثر باشد.
عمل جراحی
عمل جراحی سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبدی شود و در برخی افراد ممکن است نیاز به پیوند کبد برای درمان نارسایی کبدی باشد. برای تشخیص و درمان این بیماری، بهتر است با متخصص گوارش و فوق تخصص کبد مشورت کنید.
توصیه ها و درمان کبد چرب در خانه
برای درمان خانگی کبد چرب، چند قدم مهم وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- اجتناب از مصرف الکل، زیرا الکل می‌تواند به آسیب کبدی منجر شود.
- اقدام به کاهش وزن، زیرا کاهش وزن می‌تواند به کاهش چربی های موجود در کبد کمک کند.
- تغییر رژیم غذایی، با اجتناب از مصرف غذا هایی که باعث افزایش چربی خون و قند خون می‌شوند و دریافت یک لیست غذایی کبد چرب از متخصص تغذیه.
- کاهش مصرف کالری اضافی، زیرا کالری اضافی به شکل چربی در بدن و به ویژه کبد ذخیره میشود.
- کاهش مصرف چربی اشباع شده و چربی های ترانس.
- افزایش مصرف میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل.
- کاهش مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده مانند شیرینی جات، برنج سفید و نان سفید.
- روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کردن.
- استفاده از مکمل های ویتامین E، که برخی شواهد نشان می‌دهد ممکن است در جلوگیری یا درمان آسیب کبدی ناشی از کبد چرب مفید باشد.
- مصرف دارو هایی که به کاهش کلسترول یا تری گلیسیرید خون کمک می‌کنند.
- مصرف دارو هایی برای کاهش فشار خون و کنترل دیابت.
درمان کبد چرب در طب سنتی
درمان کبد چرب در طب سنتی، یک روش درمانی است که بسیاری از افراد از جمله افرادی که در خاورمیانه زندگی می‌کنند، از آن استفاده می‌کنند. در ایران، طب سنتی به صورت سازماندهی شده تری عرضه میشود و روش های درمانی برای درمان کبد چرب ارائه می‌دهد. اگرچه از این روش ها نمی‌توان برای درمان قطعی کبد چرب استفاده کرد، اما جالب است بدانید که می‌توان آنها را همراه با روش های درمانی و پزشکی دیگر برای بهبود کبد چرب استفاده کرد. در ادامه، به برخی از دارو های گیاهی که برای درمان کبد چرب استفاده می‌شوند، اشاره شده است. با ما همراه باشید.
دارو های گیاهی برای کبد چرب
– زردچوبه: بهتر است آن را به صورت کپسول پس از غذا یا با عسل مصرف کنید و تاثیرات شگفت انگیز آن را مشاهده خواهید کرد.
– خاکشیر: مصرف شربت خاکشیر برای درمان کبد چرب و تمیز کردن آن بسیار مفید است و همچنین عطش بدن را برطرف می‌کند و در تابستان بسیار مفید است.
– لیمو ترش: می‌توانید روز خود را با مصرف لیموترش آغاز کنید و برای کبد چرب خود یک هدیه بزرگ فراهم کنید.
– چای سبز: مصرف چای سبز هم به پیشگیری از کبد چرب کمک می‌کند و هم می‌تواند درمانی برای آن باشد. این داروی گیاهی جلوگیری از تجمع چربی در اطراف کبد را تسهیل می‌کند. بنابراین، برای آرامش خیال و درمان کبد چرب، چای سبز را میل کنید.
بیشتر بخوانید:گیاهان دارویی؛ خواص، کاربردها و انواع گیاهان دارویی
روش های پیشگیری ازکبد چرب چیست؟
برای جلوگیری از ابتلا به کبد چرب، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
– رعایت وزن سالم و کاهش وزن در صورت چاقی یا اضافه وزن داشتن.
– انجام ورزش روزانه و درج آن در برنامه‌ی زندگیتان.
– کاهش مصرف الکل به حداقل ممکن.
– پایبندی به مصرف منظم داروها در صورت داشتن دیابت یا چربی خون.
– انتخاب رژیم غذایی سالم که شامل مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم است.
سخن پایانی
بنا بر مطالب ارائه شده، اگر علائم مشکوک به کبد چرب داشته یا بیماری هایی مانند دیابت و چربی خون دارید، بهتر است به متخصص گوارش و فوق تخصص کبد مراجعه کنید. این متخصصان با انجام آزمایش های مرتبط مانند آزمایش خون یا تصویر برداری، میزان احتمال ابتلا به کبد چرب را بررسی کرده و در صورت تشخیص این بیماری، برنامه های غذایی خاص و در صورت لزوم درمان دارویی را تدوین خواهند کرد. سپاسگذاریم که با همراه بودید امیدواریم که مطالب مفید واقع شده باشد.
منبع:darmankade.com
