اختلال یا وسواس کندن جوش یا منطقه‌ی جوش‌زده (که به نام وسواس پوستی نیز معروف است)، یکی از اقسام وسواس‌های عملی-ذهنی است که در آن فرد متأثر دارای تمایل شدید به کندن جوش‌های صورت یا بدن خود می‌باشد. اغلب هدف از این کندن، بهبود حالت پوست است، اما این عمل باعث آسیب به پوست می‌شود و به طور زیادی ممکن است به بدتر شدن وضعیت پوست منجر شود، حتی ممکن است زخم‌های دائمی ایجاد کند. این وسواس ممکن است به همراه کندن زخم، موها یا حتی پوست در نواحی مختلف بدن انجام شود، اما تمرکز اصلی عمدتاً بر جوش‌های صورت است. مبنای این اختلال در اضطراب و کاستی از اعتماد به نفس می‌باشد و برای درمان لازم است به تخصصی در حوزه روانشناسی مراجعه شود. اختلال کندن جوش در دسته‌ی اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرد و در راهنمای تشخیصی و آماری بیماری‌های روانی، جزو وسواس‌های پوستی معتبر می‌باشد. در این نوع اختلال اضطرابی، فرد به دلیل افکار وسواسی خود، علاقه‌مندی افراطی به کندن جوش‌های پوستی دارد. افراد متأثر از این اختلال برای کندن از ابزارهایی مانند ناخن، انگشتان، سوزن و… استفاده می‌کنند و ممکن است ساعت‌ها در این عمل مشغول شوند. این کندن جوش به اندازه‌ای پیش می‌رود که به شدت به فرد آسیب می‌زند و حتی می‌تواند منجر به خونریزی شود.
نشانه ها و علائم وسواس کندن جوش
نشانه ها و علائم وسواس کندن جوش
علائم و نشانه‌های وسواس کندن جوش مشابه با سایر اقسام وسواس‌ها هستند که شامل بروز افکار وسواسی و ناتوانی در کنترل و سرکوب آن‌ها می‌شود. به عنوان مثال، بروز دوره‌های متناوب کندن جوش که به آسیب رساندن به بافت پوست منجر می‌شود، به عنوان یکی از علائم تشخیصی این اختلال به شمار می‌رود. یکی دیگر از نشانه‌ها این است که فرد تلاش زیادی برای متوقف کردن عمل کندن جوش می‌کند و اقداماتی را در این راستا انجام می‌دهد، اما به نتیجه نمی‌رسد. این نوع وسواس مشکلات جدی در روابط اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و شغلی و عملکرد روزمره را به همراه دارد.
وسواس کندن جوش تشخیص داده می‌شود زمانی که دلیل پزشکی مانند بیماری‌های پوستی یا اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی حضور نداشته باشد. افراد متأثر از این اختلال اضطرابی تنش زیادی را به دلیل کندن جوش‌های خود تجربه می‌کنند و اغلب وسوسه انجام این عمل به ذهنشان خطور می‌کند و بلافاصله پس از انجام کندن جوش‌ها احساس تسکین، آرامش و رهایی از تنش می‌کنند.
| بیشتر بخوانید : ۱۷ ترفند روانشناسی که همه‌ی آدم‌ها دوست‌تان بدارند |
علل ابتلا به وسواس کندن جوش
علل ابتلا به وسواس کندن جوش
معانی گوناگونی برای ابتلا به وسواس کندن جوش وجود دارد که با شناسایی و رفع آن‌ها میتوان به درمان نزدیک‌تر رسید. برخی از عوامل ابتلا به این اختلال به شرح زیر است:
اختلالات هم‌معنا
یکی از دلایل ابتلا به این وسواس، اختلالات هم‌معنا است که فرد با آن‌ها روبرو است. اختلالاتی مانند وسواس فکری-عملی، اضطراب و افسردگی می‌توانند به عنوان عوامل زیرساختی و مؤثر در بروز وسواس کندن جوش مطرح شوند.
خشم و انزجار
در زاویه‌ی نگاه روانشناختی، منشأ بروز پدیده کندن جوش، خشم و انزجار فرد نسبت به وقایع و افراد اطرافی است. به این تعبیر، فرد خشم و انزجار خود را با اقدام به کندن جوش‌ها نشان می‌دهد و پس از آن احساس تسکین و آرامش می‌کند.
کنترل ناکردن استرس
عدم توانایی در کنترل و مدیریت استرس‌ها و فشارها یک عامل دیگر در بروز وسواس کندن جوش است؛ معمولاً افراد مبتلا به این اختلال نمی‌توانند با شیوه‌های سالم و مؤثری با تنش‌ها و هیجانات خود روبرو شوند و به همین دلیل به رفتارهایی چون کندن جوش‌ها روی می‌آورند.
افزایش سطح دوپامین
یک عامل دیگر برای ابتلا به این نوع وسواس، افزایش سطح دوپامین در بدن است که پس از مصرف بیش از حد موادی مانند متامفتامین و کوکائین ایجاد می‌شود. مصرف افراطی این نوع مواد باعث می‌شود فرد احساس کند که زیر پوستش چیزی مخفی شده است و با کندن جوش‌ها یا پوست خود سعی در حذف این احساس دارد.
روند پیشرفت وسواس کندن جوش
وسواس کندن جوش ممکن است در هر سنی ظهور پیدا کند، اما عمدتاً در دوران بلوغ که جوش‌ها در مناطق مختلف نیمه‌ها پدیدار می‌شوند، این رفتار آغاز می‌شود. این وضعیت در طول زمان تشدید می‌شود و زمانی که شخص دچار جراحت یا عفونت پوستی می‌شود و به کندن جوش‌ها اقدام می‌کند، این رفتار بیشتر شدت می‌یابد. این عمل باعث تشدید جراحت می‌شود و فرد از بهبود زخم پیشگیری می‌کند؛ هر چه این کنش تکرار شود، زخم و خارش پوست به شدت افزایش می‌یابد و شخص بیشتر به آسیب رساندن زخم‌ها ادامه می‌دهد و این دوره تکرار می‌شود.
کندن جوش در مواجهه با استرس و فشار نیز تشدید می‌شود؛ ممکن است شخص بارها در مواجهه با وقایع استرس‌زا جوش‌هایش را کند و احساس آرامش را تجربه کند، که پس از این تجربه، این عمل به یک عادت تبدیل شده و در نهایت به اختلالی تبدیل می‌شود.
| بیشتر بخوانید : انگیزه و امید چه کاری با مغز ما می‌کند؟ تاثیرات هورمونی امیدواری و انگیزه در بدن |
راه‌های درمان وسواس کندن جوش
پیش از هرچیز، تشخیص علت اصلی ابتلا به وسواس ضروری است. اگر اختلالات همایند مانند افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی منجر به این رفتار شده باشند، لازم است تا ابتدا این اختلالات مورد درمان قرار گیرند و سپس وسواس نیز بهبود یابد. یکی از راه‌های مؤثری که توسط متخصصان پیشنهاد می‌شود، روش جایگزینی عادت است؛ به این صورت که سعی می‌شود که عادت کندن جوش با یک عادت مثبت دیگر جایگزین شود.
کاهش استرس مرتبط با کندن جوش
یادگیری روش‌ها و استراتژی‌های مدیریت استرس به عنوان اصلی‌ترین قدم در درمان این وسواس محسوب می‌شود. از آنجا که نشانه‌های وسواس کندن جوش معمولاً پس از وقوع رویدادهای استرس‌زا ظاهر می‌شوند، مهم است که فرد روش‌های کنترل استرس را یادگیری و از تجربه این رفتار خودداری کند. با این حال، در برخی مواقع مدیریت و کاهش استرس با توجه به مشکلات و فشارهای زندگی به سختی انجام می‌پذیرد؛ در اینجا، استفاده از مشاوره برای مدیریت استرس و درخواست کمک از افراد متخصص می‌تواند کمک کننده باشد.
درمان وسواس شدید
در موارد شدید وسواس، ممکن است از درمان دارویی تحت نظر پزشک روانپزشک استفاده شود. داروهای ضد افسردگی و ضداضطراب معمولاً برای کنترل و کاهش علائم وسواس پوست کنی تجویز می‌شوند. اگرچه داروها به تسکین علائم کمک می‌کنند، اما بهبود کامل را ارائه نمی‌دهند. به همین دلیل، ترکیب درمان‌های شناختی-رفتاری و درمان‌های روانکاوی نیز پیشنهاد می‌شود. این روش‌ها اثرات دائمی دارند و بهتر است تحت نظر یک متخصص مشاوره خصوصی صورت بگیرند.
در پایان، نیز باید به درمان‌های پوستی برای درمان جوش‌ها توجه داشت. هرچه جوش‌ها بیشتر دستکاری شوند، احتمال ایجاد زخم و آسیب بیشتر به پوست افزایش می‌یابد. بنابراین، بهتر است همزمان با درمان وسواس، به توجه به سلامت پوست نیز اهمیت داده شود.
